Natuurwijn: feiten en fabels
Over natuurwijn, ook wel vin nature genoemd, doen de wildste verhalen de ronde. Van deze ‘hipsterwijn’ zou je bijvoorbeeld geen hoofdpijn krijgen. Maar waarom zitten we dan nog niet massaal aan de natuurwijn? Tijd om de feiten en fabels op een rijtje te zetten.
Wat is natuurwijn eigenlijk?
Bij natuurwijn draait het om zo min mogelijk interventies. In de wijngaard, maar ook bij het maken van de wijn, wordt er door de boer bijna niet ingegrepen. Technische snufjes, denk aan pesticiden of gekweekte gistculturen, zijn uit den boze. Ook het filteren of klaren van de wijn wordt bij voorkeur overgeslagen of alleen met natuurlijke producten gedaan. Aanzuren, aanzoeten en andere inmenging wordt gezien als valsspelen.
Wat is sulfiet?
Natuurwijn wordt vaak geroemd omdat er geen sulfiet aan zou worden toegevoegd. Sulfieten zijn stoffen die zwavel bevatten. Deze worden toegevoegd aan conventionele wijnen (de niet-natuurwijnen). Het bevordert de houdbaarheid, doordat de wijn minder snel oxideert en doordat bacteriën geen kans krijgen. Naast wijn wordt sulfiet ook gebruikt voor talloze verse en geconserveerde supermarktproducten, denk aan kaas, chips of gedroogd fruit.
Natuurwijn bevat dus geen sulfiet?
Fout! Een wijn zonder sulfiet zal je niet vinden. Het niet toevoegen van sulfiet wil namelijk niet zeggen dat er helemaal geen sulfiet in de wijn zit. Sulfiet zit namelijk van nature in wijn, als een bijproduct van de alcoholische vergisting. Ook als je niks toevoegt. Bovendien mogen ook natuurwijnboeren minimale hoeveelheden toevoegen, bijvoorbeeld tijdens het bottelen van de wijn.
Krijg je hoofdpijn van natuurwijn?
Van natuurwijn krijg je geen kater, hoor je vaak. Toegevoegde sulfiet, wat in natuurwijn niet of amper aanwezig is, zou namelijk een kater geven. Dit is (helaas) niet waar. Een kater krijg je voornamelijk van teveel alcohol. Het maakt niet uit of je normale wijn of natuurwijn drinkt: teveel is nooit goed. Wel is het zo dat sulfiet wordt afgebroken door je lever, net zoals alcohol. Veel sulfiet vertraagt de afbraak van alcohol, waardoor je kater heviger voelt of langer duurt. Maar in zulke gevallen heb je al teveel gedronken…..
“De meest succesvolle natuurwijnen worden zo vakkundig gemaakt dat veel typische natuurwijnfoutjes niet gemaakt worden. Wie netjes werkt en een hygiënische kelder heeft zal een ragfijne natuurwijn maken, met mooi en pure fruitaroma’s. Geen overtollig paardenzweet- of hamsterhokgeuren dus.”
Waarom drinken we natuurwijn?
We willen steeds vaker puur, lokaal en duurzaam eten: geen fabrieksvoer, e-nummers of kiloknallers. De consument wil weten waar het eten vandaan komt en wie het heeft verbouwd. Natuurwijn past binnen deze trend. Er is niet aan gesleuteld en het is geen massaproduct. Natuurwijn wordt gemaakt door een boer met een vieze trui en zand onder zijn nagels. Niet door een kakkerige kasteelheer in Bordeaux en ook niet door een gigantisch bedrijf.
Is biologische wijn hetzelfde als natuurwijn?
Nee. Om een biologische wijn te maken moet een wijnboer voldoen aan bepaalde regels. Deze regels hebben vooral betrekking tot zo duurzaam mogelijk werken in de wijngaard. Bij zowel natuurwijn en biologische wijn wordt niet ingegrepen om het alcoholpercentage aan te passen. Of bv de wijn aan te zuren.
Natuurwijn gaat een stap verder. Er worden helemaal geen chemische verdelgers gebruikt in de wijngaard.
En de regels voor natuurwijn (eigenlijk zijn het meer uitgangspunten) in de wijnkelder gaan nog verder: zo min mogelijk interventie. Bijvoorbeeld: geen (of vrijwel geen) sulfiet toevoegen en ook houtrijping wordt gezien als een niet-natuurlijke smaaktoevoeging.
Hip, maar niet massaal
Goed om in het achterhoofd te houden: natuurwijn is populair, maar niet overal. In grote steden waar food hypes het goed doen vindt natuurwijn gretig aftrek. Daarbuiten minder. Van de totale wijnconsumptie is slechts een piepklein gedeelte natuurwijn. De gemiddelde consument heeft (nog) geen interesse in. Het is ook maar zeer de vraag of natuurwijn de massa kan bereiken. De productie ligt namelijk zeer laag doordat de productie arbeidsintensief is, dus er is (nog) geen boer die met zijn of haar natuurwijn alle schappen van de Albert Heijn kan vullen.
Natuurwijn stinkt
Paardenzweet, hamsterhok en mest. Het zijn aroma’s die regelmatig voorkomen in natuurwijnen. Vaak ontstaan zulke geuren als gevolg van niet-hygiënische omstandigheden in het wijnbedrijf. Doordat er geen sulfiet wordt gebruikt kunnen bacteriën ervoor zorgen dat de wijn zulke smaken ontwikkelt. Deze typische natuurwijngeuren kun je authentiek noemen of zelfs lekker vinden, dat is aan jou.
Leer alles over wijn tijdens een wijncursus van Passion4wines
Natuurwijn is puurder dan normale wijn
Het is een logische gedachte dat natuurwijn puurder is. Die gedachte klopt ook wel. Maar het is niet zo dat natuurwijn beter in staat is om de typische karakteristieken van een bepaald wijngebied tot uiting te brengen. Juist doordat de boer sommige kwaaltjes (zoals oxidatie) niet kan voorkomen gaan deze de smaakbeleving domineren. Minder goed gemaakte natuurwijnen, met kwaaltjes, lijken daarom vaak op elkaar, ongeacht het druiftype of de afkomst.
De ene natuurwijn is de andere niet
Bij normale wijn worden bacteriën, gistculturen en enzymen verwijderd met sulfiet. Dit maakt de wijn stabieler en voorspelbaarder. Bij een normale wijn smaakt daarom elke vrijwel fles hetzelfde. Dit is precies wat de consument verwacht. Zie het als frisdrank: mensen hebben geen zin om aan een glas cola te snuffelen om te ontdekken waar gisten of bacteriën mee bezig zijn geweest. Bij natuurwijn is dit anders: de smaak kan per fles verschillen. Interessant voor sommeliers die veel wijn proeven, lastiger voor de verkoper die geen consistente kwaliteit kan garanderen.
De beste natuurwijnen smaken niet naar natuurwijn
De meest succesvolle natuurwijnen worden zo vakkundig gemaakt dat veel typische natuurwijnfoutjes niet gemaakt worden. Wie netjes werkt en een hygiënische kelder heeft zal een ragfijne natuurwijn maken, met mooi en pure fruitaroma’s. Geen overtollig paardenzweet- of hamsterhokgeuren dus. Proef de Morgon van Lapierre, een van de grondleggers natuurwijn uit de Beaujolais, en je bent overtuigd. Zo’n natuurwijn maken is een stuk lastiger dan het maken van een normale wijn, want de hulpmiddelen die een normale wijnboer gebuikt om foutjes te corrigeren of verbergen mag je niet gebruiken.
Free riders in town
De populariteit van natuurwijn lokt luiheid uit. Een boer kiest voor een hip etiket met een leuke tekening erop en prijst zijn wijn aan als natuurlijk. Maar smaakt het ook goed? Lang niet altijd. Het maken van een goede natuurwijn is enorm lastig. Er zijn veel slechte natuurwijnen in omloop die meeliften op de natuurtrend. Misschien wel driekwart van alle natuurwijn heeft een bedenkelijke kwaliteit en had beter gesmaakt met wat hulpmiddelen.
Er zijn ook natuurlijke niet-natuurwijnen
Niet-natuurwijnmakers kijken geïnteresseerd naar de filosofie achter natuurwijn. En ze leren ervan. Inmiddels zijn er veel conventionele wijnmakers van klassieke wijnhuizen die hun wijnen zo natuurlijk mogelijk maken: geen of amper pesticiden en zo min mogelijk sulfiet. Echter profileren zij hun wijnen niet als natuurwijn. Je zult deze wijnen dus niet herkennen aan een typisch natuurwijnetiket.
Natuurwijn is controversieel
Er zijn maar weinig mensen onverschillig over natuurwijn. De een zweert erbij en drinkt nooit meer conventionele wijn. De ander haat het en raakt het spul niet aan. Dat is begrijpelijk, omdat er zowel hele goede als hele slechte natuurwijnen zijn. Maar het is vooral ook jammer, want de normale wijndrinker ziet hierdoor mooie natuurwijnen over het hoofd. En de natuurwijndrinker laat een hoop niet-natuurwijnen links liggen.
Conclusie: Beoordeel de wijn, niet de methode
Zowel onder natuurwijn als onder de normale wijn vind je prachtexemplaren én misbaksels. Daarom heeft het geen zin om te discussiëren over de vraag of natuurwijn lekkerder of beter is dan normale wijn. Je kunt jezelf beter per wijn afvragen of je hem lekker vindt of niet. Veel plezier met proeven!
Masterclass natuurwijn in Amsterdam
Meer weten over natuurwijn? Volg onze masterclass natuurwijn in Amsterdam, in de wijnkelder van restaurant De Veranda.
In de masterclass proeven we verschillende soorten natuurwijnen. We vertellen over de geschiedenis van natuurwijn, de kenmerken, en het verschil tussen biologische wijn en natuurwijn.
Leer kwaliteit van wijn herkennen
We hebben ook uitgebreidere cursussen. Door één van onze wijncursussen te volgen, leer je hoe je een wijn beoordeelt en hoe je kwaliteit herkent. Zo weet je steeds beter welke wijn je jouw gasten kunt serveren.
Voor de beginnende wijndrinker hebben we een SDEN 1-wijncursus van 2 avonden, maar als je al wat meer weet over wijn is de SDEN 2-wijncursus van 5 avonden een aanrader.
Bij de SDEN 3-wijncursus van 9 avonden gaan we de diepte in en is er veel aandacht voor het combineren van wijn en spijs.
Bij deze wijncursus maak je tijdens een wijn-spijs diner kennis met veelvoorkomende wijnspijscombinaties. Deze wijn-spijs lesavond wordt gehouden op de wijngaard ‘de Amsteltuin’ in Amstelveen.
